12 jan Duurzaamheid en de Omgevingswet
De Omgevingswet zal naar verwachting op 1 juli 2022 in werking treden. Een wet die de huidige wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving beoogt te vereenvoudigen. Met name door de fysieke leefomgeving centraal te stellen en vergunningverlening te centraliseren. Het aspect van duurzaamheid heeft in het huidige ruimtelijke ordeningsrecht geen prominente plaats. In die zin dat er niet veel instrumenten voorhanden zijn om een verduurzaming te bevorderen. Dat verandert met de komst van de Omgevingswet.
De Omgevingswet
De Omgevingswet kent verschillende [kern]instrumenten om duurzaamheid te stimuleren. Die instrumenten betreffen met name de omgevingsvisie, het programma, het omgevingsplan, een omgevingswaarde en instructieregels. Met deze instrumenten kunnen, in meer of mindere mate, duurzaamheid en energietransitie worden bevorderd en zelfs bepaalde maatregelen verplicht worden gesteld. De Omgevingswet maakt namelijk ook een ‘gebod’ mogelijk. Als een bepaalde maatregel dusdanig noodzakelijk is in verband met het publiek belang, kan iemand een verplichting worden opgelegd. Het spreekt voor zich dat een dergelijke verplichting een goede onderbouwing vereist. Maar juist met het oog op het versnellen van de energietransitie zou een dergelijk gebod mogelijkheden bieden.
Besluit bouwwerken leefomgeving
In het kader van de Omgevingswet is ook van belang het Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL). Dit besluit biedt mogelijkheden om maatwerkregels vast te stellen, bijvoorbeeld in het kader van energieprestatie-eisen voor nieuw te realiseren gebouwen. Of strenge eisen te stellen aan materiaalgebruik bij nieuwbouw. Meer in breder perspectief kan in een omgevingsplan worden bepaald dat het stoken van houtskool op bepaalde locaties niet is toegestaan.
Besluit activiteiten leefomgeving
Ook het Besluit activiteiten leefomgeving bevat een stelsel van energiebesparende regels voor milieubelastende activiteiten. Het doelmatig gebruik van energie behoort tot de oogmerken van regels over milieubelastende activiteiten die onder dit besluit vallen. Daarmee betreft de specifieke zorgplicht voor milieubelastende activiteiten ook het treffen van energiebesparende maatregelen die redelijkerwijs kunnen worden gevergd. Voor milieubelastende activiteiten die vergunningplichtig zijn kunnen deze maatregelen als invulling van passende preventieve maatregelen en beste beschikbare technieken in de vergunning worden uitgewerkt.
Omgevingsvisie
Het is ook mogelijk om in een bijvoorbeeld omgevingsvisie een duurzaamheidsbeleid op te stellen dat een groter bereik heeft dan uitsluitend een enkele gemeente of provincie.
De kerngedachte in de Omgevingswet is duidelijk: benader de energietransitie niet enkel en alleen vanuit het energievraagstuk, maar neem de gezamenlijke doelen van gemeenten, inwoners en bedrijven als uitgangspunt. Telkens zal de vraag gesteld moeten worden welk instrument van de Omgevingswet het meest doelgericht is. Dat kan zijn een maatwerkvoorschrift, een regel in een omgevingsplan of een meer brede visie in een omgevingsvisie. De Omgevingswet biedt in dat verband kansen om verduurzaming en de energietransitie te versnellen.
